انواع باروت های مورد استفاده در آتش بازی و نحوه ساخت آنها

در آتش‌بازی، انواع مختلفی از باروت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی انواع باروت‌های مورد استفاده در آتش‌بازی و نحوه ساخت آن‌ها پرداخته شده است.

۱. باروت سیاه (Black Powder)

ترکیب استاندارد:

• نیترات پتاسیم (KNO₃): ۷۵٪ (اکسیدکننده)
• کربن (زغال چوب): ۱۵٪ (سوخت)
• گوگرد (S): ۱۰٪ (شتاب‌دهنده احتراق)

روش ساخت:

1. پودر کردن مواد
   • همه مواد را به‌صورت جداگانه آسیاب کنید تا کاملاً نرم و یکدست شوند.
   • برای بهبود عملکرد، بهتر است از زغال چوب نرم و متخلخل (مثل زغال درخت بید) استفاده شود.
2. مخلوط کردن مواد
   • مواد را به‌طور دقیق با نسبت‌های مشخص ترکیب کنید.
   • بهترین روش برای اختلاط، استفاده از یک توپ‌میل (Ball Mill) با گلوله‌های سرامیکی است.
3. الک کردن و مرطوب‌سازی
   • مخلوط را چندین بار از الک رد کنید تا یکنواخت شود.
   • برای افزایش دانسیته و قدرت، می‌توان کمی آب یا الکل اضافه کرد تا گرانول‌های کوچک تشکیل شود.
4. خشک کردن
   • گرانول‌های ایجاد شده را در یک محیط گرم و خشک قرار دهید تا رطوبت آن کاملاً تبخیر شود.

ویژگی‌ها:

✅ تولید دود زیاد
✅ انفجار کنترل‌شده
✅ مناسب برای فشفشه، فوارهای آتش‌بازی، بمب‌های دودزا

۲. باروت بی‌دود (Smokeless Powder)

ترکیب کلی:

• نیتروسلولز (Nitrocellulose): ۹۰٪
• نیتروگلیسیرین (Nitroglycerin) (در برخی ترکیبات): ۵-۱۰٪
• تثبیت‌کننده‌هایی مانند دی‌فنیل‌آمین: ۲-۳٪

روش ساخت:

1. نیتروسلولز را در حلالی مانند استون حل کنید.
2. مخلوط را به‌صورت خمیر درآورده و قالب‌گیری کنید.
3. در هوای آزاد یا محیط کنترل‌شده خشک کنید تا به پودر تبدیل شود.

ویژگی‌ها:

✅ بدون دود
✅ قدرت احتراق بالاتر نسبت به باروت سیاه
✅ مورد استفاده در مهمات و راکت‌های آتش‌بازی

۳. باروت فلزی (Flash Powder)

ترکیب رایج:

• اکسیدکننده: پتاسیم پرکلرات (KClO₄) یا پتاسیم کلرات (KClO₃)
• سوخت فلزی: پودر آلومینیوم، منیزیم یا مگنالیوم
• تسریع‌کننده احتراق (اختیاری): گوگرد یا دکسترین

روش ساخت:

1. پودر کردن مواد به‌صورت جداگانه و در محیط ایمن
2. مخلوط کردن بسیار ملایم (ترجیحاً با الک کردن، بدون فشار زیاد)
3. استفاده در شرایط کنترل‌شده و مقدار کم

ویژگی‌ها:

✅ شدت نور و صدای زیاد
✅ مناسب برای انفجارهای نمایشی و افکت‌های فلش
⚠ بسیار حساس به ضربه و اصطکاک

۴. باروت دودزا (Smoke Powder)

ترکیب رایج:

• نیترات پتاسیم: ۵۰٪
• شکر یا لاکتوز: ۴۰٪
• پارافین یا روغن معدنی (برای کنترل سرعت سوختن): ۱۰٪

روش ساخت:

1. مواد را آسیاب و مخلوط کنید.
2. گرما دهید تا به یک ترکیب خمیری تبدیل شود.
3. خشک کرده و قالب بزنید.

ویژگی‌ها:

✅ دود غلیظ و پایدار
✅ مورد استفاده در نارنجک‌های دودزا و نمایش‌های رنگی

۵. باروت ستاره‌ای (Star Composition)

ترکیب کلی:

• اکسیدکننده: نیترات باریم، پرکلرات پتاسیم، یا نیترات پتاسیم
• سوخت: زغال چوب، گوگرد، یا شکر
• رنگ‌دهنده: نمک‌های فلزی (مثلاً استرانسیوم برای رنگ قرمز)
• چسبنده: دکسترین یا رزین

روش ساخت:

1. مواد را آسیاب کنید و در آب یا الکل حل کنید تا چسبناک شود.
2. قالب‌گیری کنید و اجازه دهید تا خشک شود.
3. در پوسته‌های آتش‌بازی استفاده کنید.

ویژگی‌ها:

✅ ایجاد رنگ‌های درخشان در آتش‌بازی
✅ سوختن یکنواخت

نتیجه‌گیری

هر نوع باروت ویژگی‌های خاصی دارد و در موقعیت‌های مختلف استفاده می‌شود. باروت سیاه پایه‌ای‌ترین نوع است، در حالی که باروت فلزی و بی‌دود قدرت بیشتری دارند. در پیروتکنیک، ترکیب‌های مختلف برای تولید دود، نور، صدا و رنگ به کار می‌روند.