ترقههای دودزا یا به انگلیسی Smoke Crackers / Smoke Bombs، نوع خاصی از مواد آتشبازی هستند که به جای صدا یا نور زیاد، دود غلیظ (رنگی یا سفید) تولید میکنند. این نوع ترقهها کاربردهای متنوعی دارند و بسته به نوع و قدرت، در زمینههای تفریحی، نمایشی، نظامی، و حتی صنعتی استفاده میشوند.
💨 ترقههای دودزا (Smoke Crackers): تعریف
- ویژگی اصلی: تولید حجم زیادی از دود در مدتزمان کوتاه.
- اثر بصری: دود میتواند سفید یا رنگی باشد (قرمز، آبی، زرد، سبز، بنفش و...).
- صدای انفجار: معمولاً ندارند یا فقط صدای بسیار خفیف (در نوع ایمنتر).
- شکل ظاهری: اغلب بهصورت استوانه، توپ یا کپسول هستند.
🎨 انواع ترقههای دودزا بر اساس نوع عملکرد
1. Smoke Bombs (بمب دودزا)
- محبوبترین نوع ترقههای دودزا.
- فعالسازی با فتیله یا اصطکاک.
- انتشار سریع و پرحجم دود.
- کاربرد:
- جشنها (مثلاً برای افکت عکاسی یا ورود عروس/داماد)
- تمرینهای نظامی و نجات
- شبیهسازی در فیلمسازی
2. Color Smoke Crackers (ترقههای دودزای رنگی)
- تولید دود به رنگهای مختلف.
- مورد علاقه عکاسان، فیلمسازان و فعالان فضای مجازی.
- گاهی به شکل نارنجک دستی برای پرتاب دود استفاده میشوند.
3. Military Smoke Grenades (نارنجک دود نظامی)
- قدرت بالا، کنترلشده، و بسیار پرحجم.
- برای اختفا، علامتدهی، یا پوشش میدان دید.
- معمولاً دارای رنگ استاندارد:
- سفید (پوششی)
- زرد/قرمز/بنفش (علامتدهی)
- سبز/آبی (نظامی-استتاری)
4. Smoke Sticks / Tubes
- لولههای دودزا برای کاربردهای طولانیتر.
- مناسب برای نمایشها یا آزمایشهای علمی.
- دود نرمتر و کنترلشدهتری دارند.
🧪 ترکیبات شیمیایی رایج در ترقههای دودزا
- سوخت اصلی: شکر (Sucrose) یا دکستروز
- عامل اکسیدکننده: پتاسیم نیترات (KNO₃) یا پتاسیم کلرات
- رنگدهندهها: مواد آلی یا فلزی خاص (برای تولید رنگهای مختلف)
- آبی: مس
- قرمز: استرانسیم
- سبز: باریم
- زرد: سدیم
⚠️ برخی از این ترکیبات ممکن است سمی یا تحریککننده باشند، مخصوصاً در فضاهای بسته.
⚠️ نکات ایمنی مهم
- استنشاق دود میتواند مضر باشد، خصوصاً برای کودکان یا افراد دارای بیماری تنفسی.
- نباید در فضای بسته استفاده شود.
- دور از مواد اشتعالزا استفاده شود.
- تجهیزات ایمنی مانند دستکش و ماسک توصیه میشود.
📷 کاربردهای غیرنظامی رایج
کاربرد | توضیح |
---|
عکاسی و فیلمسازی | ایجاد بکگراند جذاب دود رنگی |
جشن تولد یا عروسی | جلوه بصری هنگام ورود افراد |
تمرین نجات و آتشنشانی | شبیهسازی محیطهای دودآلود |
ورزشهای Paintball و Airsoft | استتار و اختفای موقت |