ترقههای آتشبازی در پیروتکنیک انواع مختلفی دارند که بر اساس نوع اثر (صوتی یا نوری)، زمان انفجار، و شیوه عملکرد دستهبندی میشوند. در ادامه مهمترین انواع آنها را معرفی میکنم:
1️⃣ ترقههای صوتی (Bang / Salute)
- اثر: ایجاد صدای بلند و ناگهانی
- کاربرد: ایجاد هیجان یا شروع یک نمایش آتشبازی
- انواع رایج:
- ترقه کلاسیک فتیلهای (Black Powder Firecracker) – باروت سیاه به عنوان شارژ اصلی
- Salute Shell – شارژ قویتر (مثلاً فلش پودر با آلومینیوم و پرکلرات) در گلولههای هوایی
- Cherry Bomb – صدای قوی، معمولاً کروی با پوسته مقوایی یا پلاستیکی
2️⃣ ترقههای جرقهای (Crackling)
- اثر: ایجاد مجموعهای از جرقهها و صداهای ریز پیاپی
- ماده فعال: ترکیبات آلومینیوم یا بیسموت تریاکسید + پرکلرات
- نمونهها: Crackling Balls, Crackling Granules
- ویژگی: صدای ترق و تروق با افکت نورانی
3️⃣ ترقههای دودزا (Smoke Crackers)
- اثر: ایجاد دود همراه با صدای خفیف یا بدون صدا
- کاربرد: تزئینی یا برای استتار در نمایشهای نمایشی
- مواد: کلراتها یا نیتراتها + سوخت آلی (قند، رزین) + رنگدانههای فلزی
4️⃣ ترقههای چرخان و حرکتی (Spinners / Jumping Jacks)
- اثر: چرخیدن یا پریدن روی زمین با صدای ترقه
- مکانیزم: نیروی گاز تولیدی از باروت باعث حرکت مارپیچی میشود
- مثال: Jumping Jacks – از چندین شارژ کوچک که بهصورت متوالی روشن میشوند
5️⃣ ترقههای چندمرحلهای (Multi-break Firecrackers)
- اثر: چندین صدای انفجار پشت سر هم
- ساختار: چندین کپسول باروت کوچک که با فتیله داخلی به هم وصل شدهاند
- کاربرد: جشنها و مراسم بزرگ
6️⃣ ترقههای ترکیبی با افکت نوری و صوتی
- مثال: Silver Salute – صدای بلند + جرقه سفید نقرهای
- مواد: فلش پودر آلومینیوم + اکسیدکننده قوی
در ادامه جدول مقایسهای انواع ترقه آتشبازی را میبینی که میتواند برای طراحی یا تولید تجاری مفید باشد:
نوع ترقه | اثر اصلی | شدت صدا | افکت نوری | مواد رایج | کاربرد |
---|
ترقه کلاسیک فتیلهای | صدای بلند ناگهانی | متوسط | ندارد | باروت سیاه (75% نیترات پتاسیم + 15% کربن + 10% گوگرد) | سرگرمی، جشنها |
Salute Shell | صدای بسیار قوی | خیلی زیاد | ندارد (یا جرقه کوتاه) | فلش پودر (پرکلرات پتاسیم + آلومینیوم) | نمایشهای هوایی |
Cherry Bomb | صدای قوی و بم | زیاد | جرقه کوتاه قرمز یا سفید | باروت سیاه یا فلش پودر | افکت صوتی قوی در مراسم |
Crackling Ball | صدای ریز پیدرپی + جرقه | کم | بله (سفید/طلایی) | بیسموت تریاکسید + پرکلرات + رزین | تزئینی، آتشبازی زمینی |
Smoke Cracker | دود رنگی + صدای خفیف | کم | دود رنگی | نیترات پتاسیم یا کلرات + قند + رنگدانه | نمایشی، استتاری |
Jumping Jack / Spinner | حرکت چرخشی یا پرشی + ترقه | متوسط | جرقه رنگی | باروت سیاه + فلزات رنگی (مس، استرانسیم) | نمایش زمینی |
Multi-break Firecracker | چند انفجار متوالی | زیاد | ممکن است داشته باشد | چند شارژ باروت یا فلش پودر | نمایش طولانیتر |
Silver Salute | صدای قوی + جرقه سفید | زیاد | سفید نقرهای | فلش پودر آلومینیوم | افکت ترکیبی صوتی و نوری |
📌 نکتههای مهم برای انتخاب نوع ترقه:
- مواد اکسیدکننده تعیینکننده شدت صدا و ایمنی هستند (پرکلرات > کلرات > نیترات).
- پودر فلزی افکت نوری را ایجاد میکند (آلومینیوم → سفید، مس → آبی/سبز، منیزیم → سفید بسیار روشن).
- برای ترقههای پرصدا معمولاً فلش پودر استفاده میشود اما ایمنی آن پایینتر از باروت سیاه است.