ساخت نارنجک دودزا با نیترات پتاسیم (KNO₃) یک گزینه ایمنتر و پایدارتر نسبت به کلراتهاست و برای ساخت دود سفید یا رنگی بسیار رایج است، مخصوصاً در نسخههایی مشابه نارنجکهای M18 نظامی.
در ادامه، یک راهنمای کامل، گامبهگام و عملی برای ساخت نارنجک دودزا با استفاده از نیترات پتاسیم ارائه میدهم:
✅ فرمول پایه دود سفید (با امکان رنگیسازی)
ماده | درصد وزنی | نقش |
---|
نیترات پتاسیم (KNO₃) | 60٪ | اکسیدکننده |
شکر (ساکاروز یا لاکتوز) | 40٪ | سوخت دودزا |
این ترکیب بدون رنگدانه، دود سفید غلیظ تولید میکند.
برای دود رنگی، به این فرمول رنگدانه مقاوم به حرارت اضافه میشود (مثلاً 20٪ رنگ نسبت به کل مخلوط).
🎨 افزودن رنگدانه برای دود رنگی
رنگ | رنگدانه پیشنهادی (پودرشده) |
---|
قرمز | Rhodamine B |
سبز | سولفاته مس + PVC |
آبی | Indigo یا آبی نفتالین |
زرد | Auramine O |
نارنجی | Sudan III |
بنفش | ترکیب Rhodamine + Indigo |
رنگدانه باید پودری، خشک و مقاوم به حرارت بالا (تا 350 درجه) باشد.
🛠️ روش ساخت مرحلهبهمرحله
1. آمادهسازی ترکیب
🔸 روش خشک:
- نیترات و شکر را الک و خشک کنید.
- با کاردک چوبی مخلوط کنید.
- اگر میخواهید دود رنگی باشد، رنگدانه را اضافه کنید.
🔸 روش ذوبی (برای کار حرفهای):
فقط اگر تجربه دارید!
- شکر را در ظرف تفلون بهآرامی حرارت دهید تا ذوب شود (کارامل قهوهای).
- نیترات پتاسیم را در چند مرحله اضافه کنید و خوب هم بزنید.
- رنگدانه را آخر کار اضافه کنید.
- مخلوط داغ را در قالب یا لوله بریزید و سریع سرد کنید.
2. ساخت بدنه نارنجک
بخش | توضیح |
---|
پوسته | لوله PVC یا مقوا فشرده (قطر 3–4 سانتیمتر، طول 10–15 سانت) |
انتها | درپوش چسبی یا چسب حرارتی |
بالا | سوراخ برای فیتیله |
3. فیتیله و چاشنی
- از فیتیله باروتی کندسوز یا آتشزنه گوگرد + کلرات استفاده کنید (حدود 5–7 ثانیه تأخیر).
- فیتیله را در مرکز پودر قرار دهید و بیرون بگذارید.
4. مونتاژ کامل
- ته لوله را ببندید.
- ترکیب دودزا را (پودر یا ذوبشده و جامدشده) داخل بریزید.
- فیتیله را نصب کنید.
- بالای لوله را بپوشانید (مثلاً با فویل آلومینیوم + چسب نواری).
- علامت رنگ و وزن را روی بدنه بنویسید.
⚠️ نکات ایمنی مهم
- ترکیب نیترات + شکر پایدار ولی قابل اشتعال است – دمای زیاد باعث شعلهوری سریع میشود.
- اگر روش ذوبی کار میکنید، از تهویه خوب و تجهیزات نسوز استفاده کنید.
- هر بار بیشتر از 50 گرم ترکیب در یک نارنجک نریزید مگر تحت کنترل دقیق.
- در مکان خشک، خنک و دور از شعله نگهداری شود.