دکسترین قهوهای نوعی دکسترین است که از حرارت دادن نشاسته (معمولاً نشاسته ذرت) در حضور مقدار کمی اسید یا بدون آن تولید میشود و رنگ آن قهوهای روشن تا تیره است. این ماده کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد:
🔥 کاربردهای دکسترین قهوهای:
1. پیروتکنیک (آتشبازی و مواد محترقه):
- چسباننده (Binder): در ترکیبات پودرهای فشرده (مثل ستارهها، فشفشهها، راکتها) برای ایجاد اتصال میان ذرات.
- قابلیت حل در آب: باعث سهولت در استفاده به صورت خمیر و اعمال روی قالبها میشود.
- سوخت جزئی: در ترکیبات، اندکی به عنوان سوخت نیز عمل میکند.
2. صنعت بستهبندی و کارتنسازی:
- چسب طبیعی: در تولید چسبهای مایع برای جعبهسازی، پاکتسازی و بستهبندیهای مقوایی.
3. صنایع غذایی (بهصورت کنترلشده):
- روکشدهنده و براقکننده: در برخی محصولات غذایی مانند پاستیل یا آدامس برای ایجاد بافت خاص یا روکش ظاهری.
4. صنایع کاغذ و نساجی:
- مقاومسازی سطحی: به عنوان عامل آهاردهی برای تقویت سطح پارچه یا کاغذ در برابر پارگی و جذب آب.
5. صنایع ریختهگری:
- چسب قالبگیری: برای ساخت قالبهای ماسهای، بهعنوان چسب در ماسههای ریختهگری استفاده میشود.
6. تولید چسبهای کاغذی و صنایع دستی:
- چسب ارزان و طبیعی: مناسب برای ساخت چسبهای بیضرر برای صنایع دستی، چسبسازی خانگی، یا محصولات کاغذی.
✅ ویژگیهای کلیدی دکسترین قهوهای:
- حلال در آب
- چسبندگی مناسب
- پایداری در دماهای معمول
- زیستتخریبپذیر و غیرسمی
در ادامه، طرز تهیه چسب دکسترین قهوهای و نحوه استفاده آن در پیروتکنیک (آتشبازی) را برایتان توضیح میدهم:
🧪 طرز تهیه چسب دکسترین قهوهای (ساده و کاربردی)
مواد لازم:
- دکسترین قهوهای: ۱ پیمانه
- آب مقطر یا جوشیده ولرم: ۲ تا ۳ پیمانه
- (اختیاری) چند قطره گلیسیرین برای انعطافپذیری بیشتر
روش:
- مخلوط کردن: دکسترین را کمکم داخل آب ولرم بریزید و هم بزنید تا گلوله نشود.
- گرم کردن: اگر چسب غلیظتری میخواهید، آن را به آرامی روی حرارت ملایم بگذارید (تا حدود ۵۰-۶۰ درجه سانتیگراد)، مرتب هم بزنید.
- تنظیم غلظت: با افزودن آب یا دکسترین بیشتر، غلظت را تنظیم کنید (باید قوامی مثل شربت غلیظ داشته باشد).
- نگهداری: پس از سرد شدن، آن را در ظرف دربسته نگه دارید. در یخچال تا چند هفته سالم میماند.
🎆 کاربرد در پیروتکنیک (چسباننده و بایندر)
کاربرد اصلی:
- چسباندن ستارهها (Stars) در فشفشه یا گلولههای آتشبازی
- ساخت ترکیبات فشرده مثل فوارها و چرخها
- پوششدادن لایههای نازک روی مواد محترقه برای کنترل سوختن
نحوه استفاده:
- ترکیب مواد: ابتدا مواد خشک پیروتکنیکی را با هم مخلوط کنید (مثلاً نیترات پتاسیم + گوگرد + زغال).
- افزودن چسب دکسترین: چند قطره از محلول چسب را به مواد اضافه کنید تا خمیری شکل شود.
- فشردهسازی: خمیر را در قالب بریزید یا به شکل گلوله فرم دهید. سپس بگذارید خشک شود.
- خشککردن: در محیط خشک و خنک، ۲۴ تا ۴۸ ساعت بگذارید تا کامل خشک شود.