آمونیوم دی کرومات (2(NH4)Cr2O7) چیست؟

### آمونیوم دی کرومات: خواص، کاربردها و نکات ایمنی

#### خواص:

(NH4)2Cr2O7

- **وزن مولکولی:** 252.06 گرم بر مول

- **ظاهر:** جامد بلوری نارنجی

- **حلالیت:** محلول در آب

- **نقطه ذوب:** در حدود 180 درجه سانتی‌گراد تجزیه می‌شود.

#### کاربردها:

- **نمایش‌های شیمیایی:** به ویژه در آزمایش "آتشفشان" به دلیل واکنش تجزیه نمایشی آن.

- **عکاسی:** در فرایندهای عکاسی سنتی و لیتوگرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

- **دباغی چرم:** به عنوان ماده ثابت‌کننده در فرایند دباغی چرم استفاده می‌شود.

- **واکنشگر آزمایشگاهی:** در شیمی تحلیلی برای تجزیه و تحلیل کیفی مواد معدنی استفاده می‌شود.

#### واکنش تجزیه:

هنگام گرم شدن، آمونیوم دی کرومات در یک واکنش گرمازا به نیتروژن گاز، بخار آب و اکسید کروم(III) تجزیه می‌شود: این واکنش به دلیل جلوه‌های بصری جذاب، شبیه به فوران آتشفشان است و به همین دلیل برای نمایش‌های آموزشی محبوب است.

#### نکات ایمنی:

آمونیوم دی کرومات یک ماده خطرناک است و باید اقدامات ایمنی مناسب هنگام کار با آن رعایت شود.

- **سمیت:** در صورت بلع، استنشاق یا جذب از طریق پوست سمی است. می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی، تحریک پوست و آسیب به چشم شود.

- **سرطان‌زایی:** ترکیبات کروم(VI) شناخته شده به عنوان مواد سرطان‌زا هستند.

- **خطر زیست محیطی:** برای موجودات آبزی مضر است و می‌تواند باعث آسیب بلند مدت به محیط زیست شود.

- **خطر آتش‌سوزی:** یک اکسید کننده قوی است و می‌تواند سوختن مواد دیگر را تسریع کند.

#### دستکاری و نگهداری:

- **تجهیزات حفاظت شخصی (PPE):** همیشه هنگام کار با آمونیوم دی کرومات از دستکش، عینک ایمنی و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید. از یک هود آزمایشگاهی برای جلوگیری از استنشاق گرد و غبار یا بخار استفاده کنید.

- **نگهداری:** در یک مکان خنک، خشک و دارای تهویه مناسب دور از مواد ناسازگار مانند عوامل کاهنده، مواد قابل احتراق و مواد آلی نگهداری کنید.

- **دور انداختن:** آمونیوم دی کرومات را طبق مقررات محلی دور بیندازید. آن را در فاضلاب یا زباله‌های معمولی نریزید.

#### اقدامات اولیه:

- **استنشاق:** فرد را بلافاصله به هوای تازه ببرید. اگر تنفس دشوار است، اکسیژن دهید و به دنبال کمک پزشکی باشید.

- **تماس با پوست:** ناحیه آسیب دیده را حداقل 15 دقیقه با آب و صابون بشویید. لباس‌های آلوده را بردارید و در صورت تداوم تحریک، به پزشک مراجعه کنید.

- **تماس با چشم:** چشم‌ها را حداقل 15 دقیقه با آب بشویید و گاهی پلک‌ها را بالا بزنید. بلافاصله به دنبال کمک پزشکی باشید.

- **بلع:** استفراغ نکنید. دهان را با آب بشویید و بلافاصله به دنبال کمک پزشکی باشید.

با شناخت خواص، کاربردها و اقدامات ایمنی مربوط به آمونیوم دی کرومات، می‌توانید به صورت مسئولانه و ایمن با این ماده شیمیایی کار کنید.

### چگونه یک مدل آتشفشان دی کرومات آمونیوم بسازیم؟

ایجاد یک مدل آتشفشان دی کرومات آمونیوم یک نمایش شیمی کلاسیک است که یک واکنش تجزیه چشمگیر را به نمایش می گذارد. در اینجا یک راهنمای گام به گام برای ساختن مدل آتشفشانی خود آورده شده است:

#### مواد مورد نیاز:

- دی کرومات آمونیوم 

- ظرف مقاوم در برابر حرارت (مانند سینی فلزی یا ظرف سرامیکی)

- یک تپه یا سازه کوچک برای شکل دادن به آتشفشان (به عنوان مثال، خاک رس یا یک فلاسک مخروطی کوچک)

- فندک یا کبریت

- عینک های محافظ

- روپوش یا پیش بند آزمایشگاه

- دستکش

- ماسه یا فویل آلومینیومی (برای محافظت از سطح)

- اختیاری: رنگ خوراکی (در صورت استفاده از خاک رس برای واقعی تر کردن آتشفشان)

#### ملاحضات امنیتی:

- آزمایش را در یک منطقه با تهویه مناسب یا زیر یک هود انجام دهید.

- برای محافظت از خود در برابر مواد شیمیایی و پاشش احتمالی از عینک ایمنی، دستکش و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید.

- در مواقع اضطراری یک کپسول آتش نشانی را در نزدیکی خود نگه دارید.

- بخارهای تولید شده در طی واکنش را استنشاق نکنید زیرا می توانند سمی باشند.

#### روش:

1. **ساختار آتشفشانی را آماده کنید:**

- در صورت استفاده از خاک رس، آن را به شکل آتشفشانی با مرکز توخالی قالب بزنید. برای ظاهر واقعی تر، می توانید رنگ خوراکی را به خاک رس اضافه کنید.

- از یک فلاسک مخروطی کوچک به عنوان ساختار آتشفشان استفاده کنید و آن را با خاک رس بپوشانید تا ظاهری طبیعی به آن ببخشید.

- ساختار آتشفشان را در وسط یک ظرف مقاوم در برابر حرارت قرار دهید.

2. **محافظت از سطح:**

- ظرف را با ماسه یا فویل آلومینیومی بپوشانید تا از واکنش محافظت شود و تمیز کردن آن آسان تر شود.

3. **افزودن دی کرومات آمونیوم:**

- مقدار کمی دی کرومات آمونیوم (حدود 10-15 گرم) را اندازه گیری کنید و آن را در مرکز توخالی یا بالای ساختار آتشفشان قرار دهید.

- اطمینان حاصل کنید که دی کرومات آمونیوم انباشته شده است تا شبیه دهانه یک آتشفشان باشد.

4. ** واکنش را شعله ور کنید:**

- یک کبریت روشن کنید یا از فندک برای مشتعل کردن دی کرومات آمونیوم استفاده کنید. برای شروع واکنش ممکن است لازم باشد شعله را برای چند ثانیه نزدیک نگه دارید.

- پس از مشتعل شدن، فوراً به فاصله ای مطمئن برگردید.

5. **واکنش را مشاهده کنید:**

- دی کرومات آمونیوم به صورت گرمازا تجزیه می شود و جرقه، حجم زیادی خاکستر اکسید کروم (III) سبز و نیتروژن و بخار آب تولید می کند.

- واکنش از نظر بصری چشمگیر است، شبیه فوران آتشفشانی مینیاتوری با خاکستر و دود.

#### پاک کردن:

- قبل از دست زدن به ظرف، اجازه دهید واکنش کاملا خنک شود.

- خاکستر اکسید کروم (III) را مطابق با مقررات محلی دفع مواد شیمیایی دور بریزید.

- ظرف و هر ابزار استفاده شده را با آب و مواد شوینده تمیز کنید.

با پیروی از این مراحل و اقدامات احتیاطی ایمنی، می توانید یک آتشفشان دی کرومات آمونیوم مدل ایمن و چشمگیر برای اهداف آموزشی یا به عنوان نمایش علمی ایجاد کنید.