مواد استفادهشده در ترکیبات آتشبازی بسته به نوع جلوهی موردنظر (شعلههای رنگی، جرقه، دود، یا صدا) و ایمنی فرمولبندی متفاوت است. در اینجا برخی از بهترین مواد شیمیایی برای ترکیبات آتشبازی و ویژگیهای آنها آورده شده است:
مواد اکسیدکننده
این مواد اکسیژن موردنیاز برای سوختن را تأمین میکنند:
- نیترات پتاسیم (KNO₃):
- تولید دود سفید و شعلههای استاندارد.
- پایه بسیاری از ترکیبات آتشبازی.
- کلرات پتاسیم (KClO₃):
- قویتر از نیترات پتاسیم.
- مناسب برای جلوههای صدادار و شعلههای رنگی.
- حساسیت بالاتر به ضربه و اصطکاک.
- پرکلرات پتاسیم (KClO₄):
- جایگزین ایمنتر کلرات پتاسیم.
- شعلههای پایدارتر و کمخطرتر.
- نیترات باریم (Ba(NO₃)₂):
- ایجاد شعله سبز و تقویت واکنش.
سوختها
این مواد با اکسیدکنندهها واکنش داده و انرژی تولید میکنند:
- پودر آلومینیوم (Al):
- تولید جرقههای درخشان و شعلههای سفید.
- پودر منیزیم (Mg):
- شعلههای روشن و بسیار داغ.
- گوگرد (S):
- زغال چوب (C):
- سوخت اصلی برای تولید شعله و دود.
- مگنالیوم (آلیاژ منیزیم و آلومینیوم):
- ایجاد جرقه و شعلههای داغ.
رنگدهندهها
مواد شیمیایی که رنگ شعلهها را تعیین میکنند:
- استرانسیم نیترات (Sr(NO₃)₂):
- مس سولفات یا مس کلرید (CuSO₄ / CuCl):
- کلرید سدیم (NaCl):
- لیتیم کربنات (Li₂CO₃):
- باریم کلرید (BaCl₂):
مواد اتصالدهنده و پایدارکننده
این مواد برای افزایش انسجام ترکیب و کنترل سرعت سوختن استفاده میشوند:
- دکسترین:
- اتصالدهنده و پوششدهنده دانههای آتشبازی.
- رزینها (مانند رزین شلاک):
- پایدارکننده و جلوگیری از جذب رطوبت.
- آب یا الکل:
- حلکننده و کمک به شکلدهی.
مواد ویژه برای جلوههای خاص
- تترااکسید سرب (Pb₃O₄):
- تولید صدای بلند و شعلههای شدید.
- پودر تیتانیوم (Ti):
- آنتیموان سولفید (Sb₂S₃):
- ایجاد دود غلیظ و شعلههای خاص.
- پرمنگنات پتاسیم (KMnO₄):
- ترکیبات دودزا و شعلهساز.
ترکیبات صدا (Flash Powders)
- کلرات پتاسیم + آلومینیوم:
- پرکلرات پتاسیم + منیزیم:
- ایمنتر و صدای کنترلشده.
نکات ایمنی مهم
- همیشه در محیطهای باز یا با تهویه مناسب کار کنید.
- از تجهیزات ایمنی (دستکش، ماسک، عینک) استفاده کنید.
- از ترکیب مواد حساس به ضربه مانند کلرات پتاسیم با گوگرد خودداری کنید.
- مواد را دور از گرما، شعله و رطوبت نگهداری کنید.
جمعبندی
انتخاب بهترین مواد به نوع آتشبازی (رنگ، صدا، جرقه یا دود) و سطح مهارت شما بستگی دارد. استفاده از مواد باکیفیت و رعایت نکات ایمنی میتواند جلوههای بهتری ایجاد کند و از بروز خطرات جلوگیری کند.