جوشکاری ترمیت (Thermite Welding) یکی از روشهای جوشکاری گرمایی است که با استفاده از یک واکنش شیمیایی گرمازا بین پودر آلومینیوم و اکسید فلزی (معمولاً اکسید آهن) انجام میشود. در این فرآیند، گرمای تولید شده از واکنش باعث ذوب شدن فلز و اتصال دو قطعه فلزی میشود.
🧪 واکنش شیمیایی پایه در جوشکاری ترمیت:
معمولترین ترکیب ترمیت:
Fe₂O₃ + 2Al → 2Fe + Al₂O₃ + انرژی حرارتی (حدود 2500–3000°C)
- Fe₂O₃ = اکسید آهن (زنگ آهن)
- Al = پودر آلومینیوم
- Fe = آهن مذاب (برای جوشکاری)
- Al₂O₃ = آلومینا (سرباره، بهصورت جامد یا شیشهای باقی میماند)
⚙️ کاربردهای رایج جوشکاری ترمیت:
- اتصال ریلهای قطار
- تعمیر خطوط لوله فلزی
- جوشکاری قطعات سنگین صنعتی در محل
- کاربردهای نظامی یا اضطراری (مثلاً جوشکاری در میدان نبرد)
🧰 مواد لازم برای جوشکاری ترمیت:
ماده | مقدار نسبی | توضیح |
---|
پودر آلومینیوم (atomized یا flake) | حدود 25–30% وزنی | باید خشک و ریزدانه باشد |
اکسید آهن (Fe₂O₃) | حدود 70–75% وزنی | رنگ قهوهای مایل به قرمز |
فیتیله آتشزا یا چاشنی حرارتی | به میزان کم | برای شروع واکنش، مانند نوار منیزیم یا مخلوط پتاسیم پرمنگنات + گلیسیرین |
⛓️ مراحل انجام جوشکاری ترمیت:
- آمادهسازی قالب سرامیکی یا گرافیتی روی محل اتصال (مثلاً بین دو ریل).
- پر کردن قالب با مخلوط ترمیت (Fe₂O₃ + Al).
- استفاده از چاشنی حرارتی برای راهاندازی واکنش.
- پس از آغاز واکنش، آهن مذاب به داخل محل اتصال جاری میشود.
- آلومینا بهصورت سرباره جدا شده و خارج میشود.
- قالب پس از خنکشدن شکسته و سطح پرداخت میشود.
⚠️ نکات ایمنی بسیار مهم:
- واکنش ترمیت بسیار شدید و دمای بالایی تولید میکند؛ استفاده از پوشش محافظ و عینک الزامی است.
- واکنش را نباید در ظروف فلزی نازک یا قابل اشتعال انجام داد.
- جریان هوا و فضای باز توصیه میشود (برای دفع دود و بخار داغ).