سرنج یا اکسید سرب (II,IV) ترکیب معدنی با فرمول Pb3O4 است. یک جامد قرمز روشن یا نارنجی است که به عنوان رنگدانه، در ساخت باتری ها و رنگ های پرایمر ضد زنگ استفاده می شود. این نمونه ای از ترکیب ظرفیتی مخلوط است که از هر دو سرب (II) و سرب (IV) به نسبت دو به یک تشکیل شده است.
اکسید سرب (II، IV) از کلسینه کردن اکسید سرب (II) (PbO) در هوا در دمای حدودا 450 تا-480 درجه سانتیگراد تهیه می شود:
6PbO + O2 → 2 Pb3O4
سرنج حاصله معمولا دارای مقادیری PbO هستند که آن را می توان با محلول هیدروکسید پتاسیم حذف کرد:
PbO + KOH + H2O → K[Pb(OH)3]
یکی دیگر از روشهای تولید، به بازپخت کربنات سرب (II) (سروسیت) در مجاورت هوا است:
6PbCO3 + O2 → 2 Pb3O4 + 6 CO2
روش دیگر بازپخت اکسیداتیو سرب سفید است:
3Pb2CO3(OH)2 + O2 → 2 Pb3O4 + 3 CO2 + 3 H2O
سرب قرمز تقریباً در آب و اتانول نامحلول است. با این حال، در اسید هیدروکلریک موجود در معده محلول است و بنابراین هنگام مصرف سمی است. همچنین در اسید استیک یخبندان و مخلوط رقیق اسید نیتریک و پراکسید هیدروژن حل می شود.
هنگامی که تا 500 درجه سانتیگراد گرم می شود، به اکسید سرب (II) و اکسیژن تجزیه می شود. در دمای 580 درجه سانتیگراد، واکنش کامل می شود.
3Pb3O4 → 6 PbO + O2
سرنج به عنوان رنگدانه برای رنگ های پرایمر اجسام آهنی استفاده شده است. به دلیل سمی بودن، استفاده از آن محدود شده است. در برخی از مواد آتشزای آماتور (مانند نارنجک های دست ساز وطنی) کاربرد داشته و در گذشته در ساخت ستارگان آتش بازی استفاده می شد. سرنج به عنوان یک عامل پخت در برخی از ترکیبات لاستیک پلی کلروپرن استفاده می شود. از آن به جای اکسید منیزیم استفاده می شود تا خواص مقاومت بهتری در برابر آب ایجاد کند.
اکسید سرب یا سرنج هنگام استنشاق ریه ها را تحریک می کند. در صورت مصرف دوز بالا، قربانی طعم فلزی، درد قفسه سینه و درد شکم را تجربه می کند. هنگامی که بلعیده می شود، در اسید معده حل شده و جذب می شود و منجر به مسمومیت با سرب می شود. غلظت های بالا می تواند از طریق پوست نیز جذب شود، و رعایت نکات ایمنی هنگام کار با رنگ های مبتنی بر سرب بسیار مهم است.
تماس طولانی مدت با سرنج ممکن است منجر به تجمع ترکیبات سرب در موجودات شود و علائم مسمومیت حاد با سرب ایجاد شود. مسمومیت مزمن به صورت بی قراری، تحریک پذیری، اختلالات بینایی، فشار خون بالا و رنگ صورت مایل به خاکستری ظاهر می شود. سرنج برای حیوانات آزمایشگاهی سرطانزا است. سرطان زایی آن برای انسان ثابت نشده است.
سرنج به عنوان یک رنگدانه قرمز در روم باستان استفاده می شد، در دورههای باستان و قرون وسطی از آن به عنوان رنگدانه در تولید نسخههای خطی تذهیب شده استفاده میشد و نام خود را به مینیوم یا مینیاتور، سبکی از نقاشی که با آن رنگ نقاشی میشد، تغییر داد.
در طب سنتی چینی از سرنج برای درمان کرم های حلقوی و زخم ها استفاده می شود، اگرچه این عمل به دلیل سمی بودن آن محدود است. همچنین، azarcón، یک داروی سنتی مکزیکی برای اختلالات گوارشی، حاوی حداکثر 95٪ اکسید سرب است.