لطفا چند لحظه صبر نمائید

مواد کاربردی مهم در پیروتکنیک

در علم و صنعت پیروتکنیک (آتش‌بازی)، از ترکیبات شیمیایی متنوعی برای تولید نور، رنگ، دود، صدا و نیروی پیشران استفاده می‌شود. این مواد معمولاً به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند:


🔥 ۱. سوخت‌ها (Fuels)

مواد سوختی در پیروتکنیک انرژی شیمیایی را فراهم می‌کنند و باعث سوختن ترکیب می‌شوند.
رایج‌ترین سوخت‌ها:

  • پودر آلومینیوم – تولید نور سفید درخشان و گرمای زیاد
  • منیزیم – برای شعله‌های سفید و روشن
  • مگنالیوم (آلیاژ منیزیم-آلومینیوم) – تعادل بین شدت نور و پایداری
  • گوگرد – در باروت سیاه و به‌عنوان سوخت کم‌انرژی
  • دکسترین و شکر – سوخت‌های ارگانیک در ترکیبات دودزا و چسب‌ها
  • پودر زغال – ترکیب در باروت سیاه و ترکیبات جرقه‌زن

⚗️ ۲. اکسیدکننده‌ها (Oxidizers)

اکسیدکننده‌ها اکسیژن مورد نیاز برای سوختن ترکیب را فراهم می‌کنند.
رایج‌ترین اکسیدکننده‌ها:

  • پتاسیم نیترات (KNO₃) – اکسیدکننده رایج در باروت و ترکیبات دودزا
  • پتاسیم پرکلرات (KClO₄) – پایدارتر از کلرات و مناسب برای رنگ‌های شعله
  • پتاسیم کلرات (KClO₃) – قوی ولی حساس به ضربه
  • پرات‌ها (مانند باریم نیترات یا استرانسیوم نیترات) – اکسیدکننده و تولیدکننده رنگ
  • پرمنگنات پتاسیم (KMnO₄) – گاهی برای فلش پودر استفاده می‌شود

🎨 ۳. مواد رنگ‌زا (Color Agents)

این ترکیبات هنگام سوختن، شعله را به رنگ خاصی در می‌آورند.

رنگعنصر یا ترکیب
قرمزاسترانسیوم نیترات / استرانسیوم کربنات
سبزباریم نیترات / باریم کلرات
آبیمس کلرید / مس کربنات
بنفشمخلوط استرانسیوم و مس
نارنجیکلسیم کلرید / کلسیم کربنات
زردسدیم نیترات / سدیم اگزالات
سفیدآلومینیوم، منیزیم، تیتانیوم

🌫 ۴. ترکیبات دودزا (Smoke Agents)

برای تولید دود در رنگ‌های مختلف استفاده می‌شوند.

  • رنگ‌دانه‌های آلی (آنالین‌ها و مشتقات آن)
  • کلرات پتاسیم + لاکتوز یا شکر – برای بمب دودزا
  • سدیم بی‌کربنات – برای حجم‌دهی به دود

💥 ۵. مواد انفجاری و صدادار

برای تولید صدای انفجار یا فشار سریع استفاده می‌شوند.

  • فلش پودر (آلومینیوم + پتاسیم پرکلرات)
  • ترکیبات با کلرات + گوگرد / بنزوات / رزورسینول
  • پودر آلومینیوم + پرمنگنات یا نیترات‌ها

🔩 ۶. چسب‌ها و بایندرها (Binders)

برای نگه‌داشتن مواد در کنار هم، به‌ویژه در فوارها و چاشنی‌ها:

  • دکسترین
  • صمغ عربی
  • آب و الکل
  • رزین اپوکسی یا نیتروسلولز (در کاربردهای پیشرفته‌تر)

🚀 ۷. مواد پیشرانه (Propellants)

در موشک‌های آتش‌بازی و پرتابه‌ها به‌کار می‌روند.

  • باروت سیاه (KNO₃ + گوگرد + زغال)
  • ترکیبات فلزی + پرکلرات‌ها
  • نیترات سدیم + سوخت ارگانیک (برای ترکیبات ساده موشکی)

دسته‌بندی مواد آتش‌بازی بر اساس نوع اثر و کاربرد

نوع نمایش / اثرترکیبات رایجتوضیحات
💥 ترقه / صدادارفلش پودر (پتاسیم پرکلرات + پودر آلومینیوم)
پتاسیم کلرات + پتاسیم بنزوات / گوگرد
صدای بلند، جرقه سریع و انفجار ناگهانی
🌈 شعله‌های رنگی- قرمز: استرانسیوم نیترات / کربنات
- سبز: باریم نیترات
- آبی: مس کلرید / کربنات
- زرد: سدیم نیترات
رنگ‌آمیزی شعله با استفاده از فلزات خاص
🌫 دودزا (Smoke)پتاسیم کلرات + شکر / لاکتوز + رنگ‌دانه آلی
سدیم بی‌کربنات / گوگرد سفید
تولید دود سفید یا رنگی، معمولاً برای افکت‌های میدانی یا نمایشی
🎇 فوار (Fountain)پتاسیم نیترات / پرکلرات + پودر آلومینیوم یا آهن + چسب دکسترین
زغال / گوگرد
پرتاب جرقه به صورت فواره از سطح زمین، با زمان‌سوزی طولانی
🚀 موشک (Rocket)باروت سیاه (KNO₃ + زغال + گوگرد)
پتاسیم پرکلرات + آلومینیوم + دکسترین
دارای سوخت پیشران قوی برای پرتاب عمودی یا مورب
جرقه‌زن‌ها / اسپارکلرنیترات باریم / آهن / تیتانیوم + سوخت ارگانیک (زغال، دکسترین)
پودر منیزیم
ایجاد جرقه‌های طولانی و درخشان در مسیر حرکت
🧨 چاشنی / انفجاری اولیهآزید سرب / استیفنات سرب
نیترات سرب
برای شروع واکنش یا انفجار اصلی، بسیار حساس
🔩 چسب و پیونددهنده‌هادکسترین، صمغ عربی، آب + الکل، رزین اپوکسینگهدارنده‌ی اجزای ترکیب آتش‌بازی با حالت جامد یا قالبی
اخبار مرتبط
پتاسیم پرکلرات KClO4 در تولید فشفشه (آتش بازی) انواع پودر روی و کاربرد آن در صنعت پیروتکنیک انواع رزین و کاربردهای آن در پیروتکنیک آمونیوم کلرید (نشادر) و کاربردهای آن در پیروتکنیک ایجاد انفجار یا صدای بلند (Bang Effect) پیروتکنیکی بهترین مواد اولیه برای ساخت ترکیبات آتش بازی و پیروتکنیک پرمنگنات پتاسیم و پیروتکنیک پودر تیتانیوم و کاربرد آن در پیروتکنیک پیروتکنیک یا علم آتش بازی چیست؟ تیتانات زیرکونیوم (ZrTiO₄) و کاربرد آن در پیروتکنیک روش های تولید پودر آهن و کاربرد آن در آتش بازی و پیروتکنیک ساکسون (پیروتگنیک) چیست؟ سایت ها و منابع راهنمای آتش بازی و پیروتکنیک صمغ قرمز و کاربرد آن در پیروتکنیک فرمول های پیروتکنیک پودر مس برای ایجاد ستاره های پیروتکنیک سبز و آبی فسفر در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد اسید بوریک H3BO3 در پیروتکنیک کاربرد پتاسیم کلرات در آتش‌بازی و پیروتکنیک (Pyrotechnics) کاربرد پتاسیم نیترات در پیروتکنیک کاربرد پودر مس در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد پودر مس در صنایع آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد پودر منیزیم در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد رآلگار و اورپیمان در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد سولفات مس در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد سولفات ها در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد کربن فعال (اکتیو) در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد کلسیم در آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد گوگرد در صنایع آتش بازی و پیروتکنیک کاربرد گوگرد در صنایع پیروتکنیک نظامی کربنات مس (CuCO₃) و کاربرد آن در پیروتکنیک لیتیم کربنات و کاربرد آن در پیروتکنیک مروری بر چند فرمول پیروتکنیکی مهم آتش بازی مگنلیوم در پیروتکنیک مواد پرانرژی (منفجره، پیشرانه و پیروتکنیک) چیست؟ موارد مصرف پتاسیم کلرات در آتش بازی و پیروتکنیک نقش گوگرد در آتش بازی و پیروتکنیک نیترات پتاسیم KNO3 در آتش بازی و پیروتکنیک ویژگی نیترات پتاسیم مناسب پیروتکنیک ویژگی های پودر فلزات مناسب برای ساخت مواد آتش بازی و پیروتکنیک