گوگرد به زبان ساده
گوگرد یک عنصر شیمیایی با نماد S و عدد اتمی 16 عنصری جامد، زرد روشن و دهمین عنصر فراوان از نظر جرم در جهان و پنجمین عنصر فراوان پوسته زمین است. گوگرد به صورت خالص، کانی های سولفیدی و سولفاتی وجود دارد. در حال حاضر عمده گوگرد به عنوان محصول جانبی از پالایش گاز و نفت تولید میشود.
گوگرد در آب نامحلول است اما در دی سولفید کربن و به میزان کمتری در سایر حلال های آلی غیرقطبی مانند بنزن و تولوئن محلول است. در شرایط عادی، گوگرد بسیار آهسته هیدرولیز می شود و عمدتاً سولفید هیدروژن و اسید سولفوریک را تشکیل می دهد. گوگرد با تقریباً تمام عناصر دیگر به استثنای گازهای نجیب، حتی با فلز غیر فعال ایریدیم (که دی سولفید ایریدیوم تولید می کند) واکنش می دهد.
تولید جهانی گوگرد در سال 2011 بالغ بر 69 میلیون تن (میلیون تن) بود که بیش از 15 کشور هر کدام بیش از یک میلیون تن سهم داشتند. کشورهای تولید کننده بیش از 5 میلیون تن عبارتند از: چین (9.6)، ایالات متحده (8.8)، کانادا (7.1) و روسیه (7.1).
دو اکسید گوگرد اصلی از سوزاندن گوگرد به دست می آید:
S + O2 → SO2 (دی اکسید گوگرد)
2 SO2 + O2 → 2 SO3 (تری اکسید گوگرد)
تقریباً 85٪ گوگرد به اسید سولفوریک (H2SO4) تبدیل می شود:
1⁄8 S8 + 3⁄2 O2 + H2O → H2SO4
کاربرد اصلی اسید سولفوریک تولید کودهای فسفاته، پالایش نفت، فرآوری فاضلاب و فرآوری و استحصال مواد معدنی است. کاربرد اصلی و مهم دیگر گوگرد، تولید باروت سیاه است.
گوگرد مستقیماً با متان واکنش می دهد و دی سولفید کربن می دهد که برای تولید سلفون و ریون استفاده می شود. یکی از کاربردهای گوگرد عنصری در ولکانیزه کردن لاستیک است که در آن زنجیره های پلی سولفید به پلیمرهای آلی متصل می شوند. مقادیر زیادی سولفیت برای سفید کردن کاغذ و حفظ میوه های خشک استفاده می شود. بسیاری از سورفکتانت ها و مواد شوینده (مانند سدیم لوریل سولفات) از مشتقات سولفات هستند. سولفات کلسیم، گچ (CaSO4·2H2O) هر سال در مقیاس 100 میلیون تن برای استفاده در سیمان پرتلند و کودها استخراج می شود.
گوگرد یکی از قدیمی ترین قارچ کش ها و آفت کش هاست که به صورت پودر برای انگور، توت فرنگی، سبزیجات و چندین محصول دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
گوگرد به مقدار کم از طریق پوست جذب می شود و سمیت کمی برای انسان دارد، اما استنشاق گرد و غبار گوگرد یا تماس با چشم یا پوست ممکن است باعث تحریک شود. مجاورت بیش از حد کنار گوگرد می تواند باعث احساس سوزش یا اسهال شود
هنگامی که گوگرد در هوا می سوزد، دی اکسید گوگرد تولید می کند. در آب، این گاز اسید سولفور و سولفیت تولید می کند. سولفیتها آنتیاکسیدانهایی هستند که رشد باکتریهای هوازی را مهار میکنند و یک افزودنی مفید غذایی در مقادیر کم هستند. این اسیدها در غلظت های بالا به ریه ها، چشم ها یا سایر بافت ها آسیب می رسانند. وقوع باران های اسیدی و انتشار گازهای سمی مثل H2S از دیگر مضرات گوگرد در دنیای امروز است.