دینامیت های صدادار (ترقه گپسولی) آتش بازی از چه موادی تشکیل شده اند؟

دینامیت‌های صدادار آتش‌بازی یا ترقه‌های صدادار (که گاهی به آن‌ها "کپسول‌های انفجاری" نیز گفته می‌شود) یکی از انواع مواد آتش‌بازی هستند که به‌طور عمده برای تولید صداهای بلند و انفجارهای خاص استفاده می‌شوند. این ترقه‌ها عمدتاً برای ایجاد انفجارهای ناگهانی و تولید صدای انفجار شدید در نمایش‌های آتش‌بازی به کار می‌روند.

مواد تشکیل‌دهنده دینامیت‌های صدادار به‌طور معمول ترکیب‌هایی از مواد شیمیایی و ترکیبات اکسیدکننده هستند که باعث انفجار سریع و تولید صدا می‌شوند. در ادامه، مواد اصلی که معمولاً در چنین ترقه‌هایی استفاده می‌شود، آورده شده است:

1. ترکیبات شیمیایی اصلی:

• نیترات‌های فلزی (مانند نیترات پتاسیم): نیترات پتاسیم (KNO₃) به‌عنوان یک اکسیدکننده در بسیاری از ترکیبات انفجاری و آتش‌بازی‌ها استفاده می‌شود. این ماده باعث تولید واکنش‌های سریع و انفجاری می‌شود و به ترقه‌ها توانایی تولید صدای بلند را می‌دهد.
• پودر آلومینیوم: پودر آلومینیوم به‌عنوان یک سوخت در ترقه‌های صدادار استفاده می‌شود و در ترکیب با نیترات‌ها، انفجارهایی با صدای شدید تولید می‌کند. همچنین آلومینیوم باعث افزایش شدت و سرعت انفجار می‌شود.
• پودر سولفور: در برخی از ترقه‌های صدادار، سولفور (گوگرد) برای تولید انفجارهای سریع و صدای بلند به‌کار می‌رود. سولفور به‌عنوان یک سوخت اضافی عمل کرده و با ترکیب با اکسیدکننده‌ها، فرآیند سوختن را تسریع می‌کند.

2. ماده اصلی انفجار (مواد منفجره):

• کلرید آمونیوم (NH₄Cl): این ترکیب گاهی در برخی از دینامیت‌های صدادار برای تولید صدای انفجار و جلوه‌های صوتی به‌کار می‌رود. این ماده به‌عنوان یک ماده منفجره با سرعت سوخت بالا و انفجار شدید عمل می‌کند.
• آزید سدیم (NaN₃): در برخی از ترکیبات پیشرفته‌تر آتش‌بازی، از آزید سدیم نیز استفاده می‌شود که به‌عنوان یک ماده منفجره سریع عمل می‌کند.

3. محتویات گازهای تولیدی:

• مواد داخل دینامیت‌های صدادار به‌طور ویژه طوری طراحی می‌شوند که هنگام انفجار، مقدار زیادی گاز تولید شود. این گازها به همراه مواد منفجره به‌طور ناگهانی آزاد می‌شوند و باعث ایجاد صداهای بلند و انفجار می‌گردند. در برخی موارد، گازهای تولیدشده باعث ایجاد اثرات صوتی خاص و طولانی‌مدت می‌شوند.

4. ترکیبات پایدارکننده:

• برای جلوگیری از واکنش‌های ناخواسته یا انفجارهای خطرناک، مواد شیمیایی پایدارکننده‌ای نیز ممکن است به‌کار گرفته شوند تا پایداری و ایمنی دینامیت‌های صدادار در هنگام ساخت و استفاده حفظ شود. این ترکیبات کمک می‌کنند که دینامیت‌ها به‌طور کنترل‌شده و با ایمنی بالا منفجر شوند.

5. پوسته و مواد نگه‌دارنده:

• ترقه‌های صدادار معمولاً در پوسته‌هایی از مواد مقاوم به حرارت و فشار (مانند کاغذ، پلاستیک یا مواد فلزی سبک) قرار می‌گیرند. این پوسته‌ها تا لحظه انفجار از پخش شدن مواد جلوگیری می‌کنند و تنها پس از رسیدن به دمای خاص یا تحت فشار قرار گرفتن، ترکیده و انفجار ایجاد می‌کنند.

ترکیب مواد شیمیایی در دینامیت‌های صدادار آتش‌بازی به‌طور دقیق به ترکیب مواد منفجره و اکسیدکننده‌ها بستگی دارد. این ترکیب‌ها باید طوری طراحی شوند که انفجارهای سریع، ایجاد صداهای بلند، و ایمنی کافی در حین تولید و استفاده را فراهم کنند. در اینجا، چند فرمول شیمیایی رایج که در ترکیب‌های دینامیت‌های صدادار آتش‌بازی استفاده می‌شوند آورده شده است:

1. نیترات پتاسیم (Potassium Nitrate - KNO₃)

• فرمول شیمیایی: KNO₃
• کاربرد: نیترات پتاسیم به‌عنوان یک اکسیدکننده در بسیاری از ترکیبات آتش‌بازی استفاده می‌شود. این ماده در ترکیب با مواد سوختی مانند آلومینیوم یا سولفور، انرژی زیادی تولید کرده و باعث انفجار می‌شود.

2. پودر آلومینیوم (Aluminum Powder)

• فرمول شیمیایی: Al
• کاربرد: پودر آلومینیوم یک سوخت بسیار موثر است که در ترکیب با نیترات پتاسیم یا دیگر اکسیدکننده‌ها باعث تولید شعله‌های درخشان و انفجارهای شدید می‌شود. این ماده در دینامیت‌های صدادار برای تولید صدا و روشنایی استفاده می‌شود.

3. سولفور (گوگرد - Sulfur)

• فرمول شیمیایی: S
• کاربرد: سولفور به‌عنوان سوخت در ترکیبات آتش‌بازی استفاده می‌شود. ترکیب سولفور با نیترات‌ها باعث افزایش سرعت احتراق و ایجاد صدای بلند می‌شود.

4. کلرید آمونیوم (Ammonium Chloride - NH₄Cl)

• فرمول شیمیایی: NH₄Cl
• کاربرد: این ترکیب به‌عنوان یک ماده منفجره سریع در ترقه‌ها و دینامیت‌های صدادار به‌کار می‌رود و می‌تواند در ایجاد انفجارهای سریع و صدای بلند موثر باشد.

5. آزید سدیم (Sodium Azide - NaN₃)

• فرمول شیمیایی: NaN₃
• کاربرد: این ترکیب یک ماده منفجره بسیار حساس است که در برخی از ترکیبات پیروتکنیکی برای ایجاد انفجارهای سریع و صدای بلند استفاده می‌شود.

6. پودر سولفید باریم (Barium Sulfide - BaS)

• فرمول شیمیایی: BaS
• کاربرد: این ترکیب گاهی در دینامیت‌های صدادار برای ایجاد رنگ سبز یا به‌عنوان عامل فعال در ترکیب با دیگر مواد منفجره به‌کار می‌رود.

7. کلرید کلسیم (Calcium Chloride - CaCl₂)

• فرمول شیمیایی: CaCl₂
• کاربرد: به‌عنوان عامل ایجاد رنگ نارنجی در برخی از ترقه‌های صدادار و نیز کمک به انفجار سریع استفاده می‌شود.

ترکیب معمول در دینامیت‌های صدادار:

یک ترکیب متداول که در دینامیت‌های صدادار استفاده می‌شود می‌تواند شامل ترکیب زیر باشد:

1. نیترات پتاسیم (KNO₃) - اکسیدکننده
2. پودر آلومینیوم (Al) - سوخت
3. سولفور (S) - سوخت اضافی
4. کلرید آمونیوم (NH₄Cl) - ماده منفجره سریع
5. پوسته مقاوم مانند کاغذ یا پلاستیک برای نگهداری مواد و کنترل انفجار.

فرمول کلی ترکیب:

یک نمونه فرمول ترکیب برای دینامیت‌های صدادار ممکن است به‌صورت زیر باشد:

• 60% نیترات پتاسیم (KNO₃)
• 20% پودر آلومینیوم (Al)
• 15% سولفور (S)
• 5% کلرید آمونیوم (NH₄Cl)

این ترکیب به‌طور معمول برای تولید انفجارهای سریع و صدای بلند طراحی می‌شود.

نتیجه‌گیری:

ترکیب‌های شیمیایی در دینامیت‌های صدادار آتش‌بازی معمولاً از اکسیدکننده‌ها (مانند نیترات پتاسیم)، سوخت‌ها (مانند آلومینیوم و سولفور)، و مواد منفجره (مانند کلرید آمونیوم و آزید سدیم) تشکیل شده‌اند. این ترکیب‌ها به‌طور دقیق تنظیم می‌شوند تا انفجارهای سریع و صدای بلندی تولید کنند که جزء اصلی جذابیت این نوع آتش‌بازی‌ها به شمار می‌آید.